دوره مدیریت تغییرات و دعاوی پروژه . تدوین لایحه تاخیرات ، تدوین لایحه ضررو زیان

تغییر همزاد پروژه است و مدیریت تعییر یکی از مهارت‌های اصلی یک مدیر پروژه موفق،

چنانچه حل‌وفصل مسایل پروژه در ارتباط با ذینفعان پروژه به خوبی و از روش‌های حرفه‌ای به نتیجه نرسند، پتانسیل تبدیل شدن به اختلافات بزرگتر را دارند که نیاز به مراجع داوری و قضایی پیدا می‌کنند و احتمالا هزینه و زمان زیادی را به سازمان (کارفرما، پیمانکار، مشاور و …) تحمیل می‌کنند. آنچه مسلم است پروژه ها با وجود داشتن چارچوب‌های مشخص فنی، زمانی و مالی، در یک محیط پویا و همراه با درجاتی از عدم قطعیت انجام می پذیرند . عواملی همچون تغییر تصمیمات کارفرما ، نوسانات درقیمت‌های بازار ، عدم اجرایی بودن نقشه و بعضا اشتباه در محاسبات مشخصات فنی تجهیزات و حتی کند شدن پیشرفت پروژه در اثر تغییر در شرایط آب‌و‌هوایی و.... و اثرات احتمالی این تغییرات بر زمان، هزینه و فرآیندهای پروژه می توانند اختلاف نظرهایی بین کارفرما و پیمانکار یا مشاور ایجاد نماید . در ادبیات مدیریت علمی پروژه به این اختلاف نظرها Issue گفته می شود . الویت مدیران پروژه حرفه ای رفع مشکلات در وهله اول و یا تبدیل Issue به (Change Request) یا (change Order) است. به این معنی که در مورد آن ‌مشکلات توافقاتی صورت گیرد. اما گاهی توافق صورت نمی‌گیرد و به عنوان دعاوی پروژه به داوری نهادهای مذکور در قرارداد یا مراجع قانونی واگذار می‌شود. در چنین شرایطی لزوم دفاع از منافع سازمان و پروژه در مقابل ادعاهای مطرح شده با تدوین لوایح دعاوی حرفه‌ای مطرح هست تا از زیان‌ده شدن پروژه جلوگیری بعمل آید . متاسفانه در برخی از سازمانهای پروژه محور در کشور ما ، ساز و کار تحلیل و ثبت تغییر و یا دعاوی در طی چرخه عمر پروژه وجود ندارد . وقتی اختلاف نظر ها مرتفع نشده و کار به داوری و یا مراجع قانونی کشیده می شود ، سر و کله گروهی تحت عنوان کلیم باز و یا عبارت محترمانه مشاور لایحه تاخیرات و مدیریت دعاویی به پروژه باز می شود که دون شان مدیریت علمی پروژه می باشد . کادر مجرب آموزشی شرکت سامان ایده ، در طی این دوره راهکاری جامع برای مدیریت تغییرات و دعاوی بصورت سیستماتیک ودر طول چرخه حیات پروژه به شرکت کنندگان دوره خواهند داد.

• آشنایی با علل شایع ایجاد تغییر و دعاوی در پروژه ها
• روش های ثبت تغییرات و دعاوی در طول چرخه عمر پروژه
• روش های کمی سازی تغییرات و دعاوی در پروژه
• روش های حل و فصل دعاوی در پروژه و آشنایی با بخشنامه ۵۰۹۰ و ۱۳۰۰
• تدوین لایحه تاخیرات 
• تدوین لایحه ضرر و زیان 

در این دوره تمرکز بسیار خوبی بر روی تدوین دو سند کاربردی لایحه تاخیرات و لایه ضرر و زیان شده و موارد توضیحی ذیل در قالب یک کیس واقعی بررسی خواهد شد 

تدوین لایحه تاخیرات 

در صورت وقوع هر یک از مواردی که موجب افزایش مدت اجرای کار شود (با توجه به شرایط قرارداد)، پیمانکار می‌تواند درخواست تمدید مدت پیمان را بنماید. پیمانکار مجموعه‌ای مستند از علل تاخیر در پروژه را تهیه می‌نماید تا به کمک آن بتوان سهم هریک از طرفین قرارداد در بروز تاخیر را تعیین نمود. با توجه به قوانین عمومی رایج در کشور به میزانی که پیمانکار تاخیر مجاز داشته باشد، پیمان جهت تکمیل موضوع قرارداد تمدید خواهد شد.

تهیه لایحه تاخیرات پروژه های عمرانی به چه صورت است؟

لایحه تاخیرات از دو دسته اصلی تاخیرات فنی و تاخیرات مالی تشکیل شده است. جهت برآورد تاخیرات مالی از بخشنامه ۵۰۹۰ و ۱۳۰۰ استفاده می شود. و جهت برآورد تاخیرات فنی با توجه به قرارداد از یکی از روشهای رایج مبتنی بر دانش برنامه زمانبندی  در این زمینه استفاده میشود. در نهایت تاخیرات فنی و تاخیرات مالی با کسر همپوشانی ها، مشخص خواهد شد.

چگونه لایحه تاخیرات بنویسیم؟

برای نوشتن لایحه تاخیرات می بایست ابتدا مستندانی که ممکن است نشان دهنده بروز تاخیر در پروژه باشند دسته بندی نمود. سپس برای محاسبه تاخیرات فنی با استفاده از یکی از روشهای رایج تحلیل تاخیرات فنی، مستندات تاخیر را روی برنامه زمانبندی اثر می دهیم. با توجه به روش مورد استفاده عوامل تاخیر روی برنامه زمانبندی اضافه، کاهش و یا مقایسه می شوند. برای محاسبه تاخیرات فنی از بخشنامه های ۵۰۹۰ و ۱۳۰۰ استفاده می شود. در نهایت پس از تعیین تاخیرات فنی و مالی، همپوشانی تاخیرات کاسته شده و نتایج در قالب لایحه تاخیرات منعکس می شود. لایحه تاخیرات از دو بخش لایحه یا گزارش تاخیرات و مستندات تشکیل می شود.

تاخیرات فنی و مالی چیست؟

تاخیرات فنی به تاخیراتی که گفته می شود که ناشی از علل فنی ایجاد شده است. مهم ترین تاخیرات فنی تاخیر در تحویل زمین کارگاه، تاخیر در ابلاغ نقشه ها و مستندات پروژه، تاخیر در ابلاغ دستورکار، معارض در محل پروژه و…. می باشد.

تاخیرات مالی به تاخیراتی گفته می شود که ناشی از علل پرداختها و مطالبات مالی ایجاد شده است. مهم ترین تاخیرات مالی تاخیر در پرداخت صورت وضعیتهای ماهانه و تاخیر در واریز پیش پرداخت می باشد.

زمان تهیه لایحه تأخیرات : 

بر اساس مفاد بند ج ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان: در پایان مدت اولیه پیمان یا هر تمدید مدت پیمان اگر کار به اتمام نرسیده باشد، مهندس مشاور با کسب نظر پیمانکار و با توجه به موارد تعیین شده در بند الف، علل تاخیرکار را بررسی می کند و میزان و مدت مجاز و غیر مجاز آن را با توافق پیمانکار تعیین می نماید و به کارفرما گزارش می کند سپس نظر کارفرما را در مورد میزان مجاز یا غیر مجاز کار به پیمانکار اعلام می کند و معادل مدت تاخیر مجاز، مدت پیمان را تمدید می نماید.

نکته مهم: مورد حایز اهمیت در این بند عبارت ” با توافق پیمانکار ” است که در صورتی که مشاور پس از دریافت پرونده تأخیرات از پیمانکار به صورت یک جانبه اقدام به اعلام نتیجه به کارفرما نماید، پیمانکار می تواند با استنادبه این بند به نظر مشاور اعتراض قانونی نماید. کل تأخیرات = تأخیرات مجاز ( تمدید مدت پیمان) + تأخیرات غیر مجاز ( جریمه )

مستندات مورد نیاز در لایحه تأخیرات 

هر عامل تاخیر دارای یک زمان شروع تاخیر و یک زمان پایان تاخیر است. جهت اثبات تاخیر رخ داده نیاز به ارائه مستنداتی جهت زمان شروع تاخیر، زمان پایان تاخیر، زمان آگاه سازی کارفرما و در صورت لزوم مدت تاخیر می باشد.

مهم ترین مستنداتی که در تهیه لایحه تاخیرات استفاده می شود عبارتند از: قرارداد اولیه، صورتجلسات، صورت وضعیتها، گزارشهای روزانه، مجوزهای کاری، مکاتبات ارسالی و دریافتی، دستورکار، پرسشهای فنی و… می باشد.

خلاصه اطلاعات قراردادی پروژه و ضمایم

خلاصه آخرین وضعیت پیشرفت پروژه به همراه نمودارها و عکسها و تعیین میزان تاخیر صورت گرفته (ازپایان قرارداد) تا لحظه تهیه گزارش (اعم ازتأخیرات مجازوغیرمجاز)

برنامه زمانبندی اولیه پروژه

مکاتبات صورت گرفته بین طرفین

گزارشات

مستندات مربوط به زمان و میزان مصالح وارده (درتعهد کارفرما) به کارگاه 

۱- برنامه زمانبندی به روز شده بر اساس ادعاهای پیمانکار یا نمودار همپوشانی تأخیرات ۲- جدول محاسبه تأخیرات مالی ناشی از تاخیر در پرداخت صورت وضعیتها و پیش پرداختها ۳- لیست مکاتبات انجام شده توسط پیمانکار جهت دریافت نقشه ها یا دستور کارها یا جزییات اجرایی- ۴- لیست روزهایی که به دلیل مشکلات جوی خارج از استاندارد ۲۰ سال گذشته کارگاه تعطیل بوده است. ۵- لیست هر گونه ادعایی که موجب تطویل زمان اجرای یک فعالیت یا تاخیر در شروع یک فعالیت شده است. ۷- عدم تحویل قسمتی از پروژه یا عدم گشایش جبهه های کاری ۸- تأخیرات در تحویل مصالح درتعهد کارفرما 

مستندات بخش ادعاهای مالی لاحیه تاخیرات

۱- نامه تحویل صورت وضعیت به دستگاه نظارت ۲- روکش صورت وضعیت تأیید شده توسط کارفرما ۳- کپی چک پرداختهای صورت گرفته یا هر سند مالی دیگر که مورد تأیید طرفین بوده و تاریخ دقیق پرداخت کارفرما را تعیین نماید (مانند گزارش ذیحسابی پروژه) ۴- کپی نامه ارسال ضمانتنامه برای کارفرما ۵- کپی نامه تأیید پرداخت پیش پرداخت توسط مشاور

مستندات بخش ادعاهای غیر مالی

۱- نامه دستور توقف کار توسط کارفرما یا مشاور ۲- گزارشات روزانه (شرایط نامساعد جوی) ۳- نامه درخواست ابلاغ نقشه یادستور کار توسط پیمانکار به مشاور ۴- نامه ابلاغ نقشه ها یا دستور کارها توسط مشاور ۵- نامه درخواست تأیید ابلاغ قیمت جدید ۶- نامه تأیید قیمت جدید ۷- نامه درخواست رفع مشکل نقشه ۸- نامه اصلاحیه (ویرایش) نقشه ها

تهیه‌ی لایحه‌ی ضرر و زیان

این لایجه نتیجه اقداماتی نظیر : بررسی و مطالعه اولیه مستندات پیمان، لایحه تاخیرات تایید شده و سایر اسناد مثبته موجود، طبقه‌بندی اسناد، تعیین مناسب‌ترین مواد قانونی مرتبط با جبران خسارت با توجه به اسناد ارائه شده و موضوع خسارت، تعیین روش‌های کمی‌سازی مرتبط، محاسبه و برآورد خسارات مورد ادعا، و ارائه نتایج در قالب بسته گزارش لایحه جبران خسارت، خواهد بود.

سرفصل‌های عمومی لایحه‌ی ضرر و زیان پیمانکار و کارفرما شامل موارد زیر می‌باشد:

مراحل تهیه‌ی لایحه‌ی ضرر و زیان پیمانکاری

• بررسی مستندات پیمان
• طبقه‌بندی اسناد
• تعیین مواد قانونی
• تعیین سرفصل‌ها
• تعیین روش‌های کمی‌سازی مرتبط
• محاسبه و برآورد ضرر و زیان‌های وارده
• تهیه‌ی لایحه‌ی ضرر و زیان (Claim Package)
• و مرحله‌ی آخر دفاع از بسته ضرر و زیان می‌باشد.

اولین مرحله بررسی مستندات پیمان می‌باشد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

بررسی مستندات پیمان

اسناد مناقصه و قرارداد:

مهم‌ترین اسنادی که جهت تهیه‌ی لایحه بررسی می‌شود اسناد مناقصه و قرارداد، از جمله قرارداد اصلی و الحاقیه‌ی قراردادی هست که اطلاعات بسیار خوبی را برای تهیه‌ی لایحه در اختیار ما می‌گذارد.

اسناد مالی:

اسناد مالی از جمله صورت وضعیت‌ها، رسید‌های پرداخت و دریافت مالی

لایحه تأخیرات تأیید شده:

لوایح تأخیرات تأیید شده در زمان‌های مختلف پروژه در صورتی که وجود داشته باشد.

صورت جلسات:

صورت جلسات از جمله صورت جلسات احجام، صورت جلسات پیشرفت دوره‌ای

مکاتبات:

مکاتبات پروژه شامل نامه‌های ارسالی و دریافتی کارفرما یا پیمانکار (با توجه به طرفی ادعا می‌شود، می‌تواند متفاوت باشد) نامه‌های ارسالی و دریافتی مشاور پیمانکاران جزء و نامه‌های ارسالی و دریافتی خارج از پروژه می‌باشد.

گزارشات پیشرفت کار:

گزارشات پیشرفت کار مانند گزارشات روزانه، هفتگی و ماهانه، که این اسناد یکی از مهم‌ترین ورودی‌ها برای برآورد خسارت می‌باشد.

مدرک فنی:

مدارک فنی نقشه‌های و مدارک فنی اولیه و دستور کار‌ها، TQ (پرسش‌های فنی) می‌باشند.

مجوز‌های اجرای کار:

مجوز‌های ایمنی، مجوز‌های شروع عملیات

عکس‌ها:

عکس‌های پروژه می‌تواند در بسیاری از مواقع به اثبات ادعا‌های ما کمک کند.

و سایر مستندات مؤثر که با توجه به شرایط پروژه مشخص می‌شوند.

طبقه‌بندی اسناد

مرحله‌ی بعدی طبقه‌بندی مستندات می‌باشد که در این مرحله اطلاعاتی که از مستندات پروژه استخراج کرده‌ایم به وسیله‌ی ساختار‌های اطلاعاتی و دیتابیس‌هایی که به این منظور طراحی شده جهت استفاده در مراحل بعدی مثل کمی‌سازی خسارت و تهیه‌ی پیوست‌ها طبقه‌بندی می‌شود.

تعیین مواد قانونی جهت برآورد ضرر و زیان

در ادامه برای تعیین سرفصل‌های لایحه‌ی ضرر و زیان مواد قانونی مرتبط باید به دقت تعیین بشود؛ البته قبل بررسی کیس به صورت کلی این مواد مورد بررسی می‌گیرند تا امکان طرح ادعا مشخص بشود.

در این مرحله این موارد به صورت تفصیلی بر اساس شرایط عمومی و خصوصی قرارداد، قوانین داخلی و خارجی استخراج و ثبت می‌شود.

سپس نوبت به تعیین سرفصل‌های لایحه‌ی ضرر و زیان می‌رسد که با توجه به هر کیس سرفصل‌های گفته شده‌ی زیر متفاوت می‌باشد و در برخی موارد تعدادی از این سرفصل‌ها موضوعیت ندارند.

تعیین سرفصل‌های ضرر و زیان

• کاهش بهره‌وری نیروی انسانی اجرایی
• کاهش بهره‌وری ماشین آلات اجرایی
• خسارات ناشی از نیروی انسانی بالاسری
• خسارات ناشی از ماشین آلات بالاسری
• بیکاری نیروی انسانی و ماشین آلات
• بالاسری جذب نشده دفتر مرکزی
• هزینه‌های مستمر کارگاه
• تأخیر در پرداخت صورت وضعیت کارکرد
• تأخیر در پرداخت صورت وضعیت تعدیل
• عدم آزادسازی حسن انجام کار
• عدم آزادسازی تضامین قراردادی
• منافع محقق
• منافع متحمل
• دوباره کاری‌ها
• جرائم مالیاتی
• جرائم بیمه
• شکایات نیروی انسانی و اشخاص ثالث
• خسارات ناشی از تسریع
• اختلاف در احجام و محاسبات فنی
• کاهش ارزش پول
• و ده‌ها سرفصل دیگر متناسب با شرایط پروژه
•  

کاهش بهره‌وری نیروی انسانی و ماشین آلات اجرایی:

کاهش بهره‌وری انسانی و ماشین آلات اجرایی یکی از سرفصل‌های مهم کلیم می‌باشد که روش‌های مختلفی از جمله       “S curve” ، “Measured mile”، مقایسه‌ی منابع در اسناد مناقصه و برنامه‌ی اولیه با واقعیت اجرایی و دیگر روش‌ها برای برآورد این خسارات وجود دارد.

اهمیت ثبت اطلاعات داخل گزارش‌های روزانه در این سرفصل خودش را نشان می‌دهد.

خسارات ناشی از نیروی انسانی و ماشین آلات بالاسری:

دلیل تفکیک خسارات ناشی از ماشین آلات و نیروی انسانی بالاسری به دلیل متفاوت بودن روش برآورد این خسارات می‌باشد.

بالاسری جذب نشده دفتر مرکزی:

برای بحث بالاسری جذب نشده دفتر مرکزی روش‌های مختلفی از جمله چند روش آیکلی، روش کانادایی و روش استفاده از اطلاعات واقعی دفتر مرکزی وجود دارد.

تأخیر در پرداخت صورت وضعیت کارکرد:

روش برآورد خسارت تأخیر در پرداخت صورت وضعیت‌های کارکرد و تعدیل به سادگی ای که خیلی از افراد فکر می‌کنند نمی‌باشد و ما در پروژه‌هایمان از روش‌های اقتصاد مهندسی در کنار قوانین رایج تأخیر در تعدیل مطالبات مالی استفاده می‌کنیم.

عدم آزادسازی حسن انجام کار و تضامین قراردادی:

عدم آزادسازی حسن انجام کار و تضامین قراردادی که به دلایل مختلف از جمله تأخیر در تحویل پروژه و تأخیر در آزادسازی رخ می‌دهد از سرفصل‌های مهم دیگر است که ما با استفاده از روش‌های اقتصاد مهندسی و قوانین مرتبط این خسارت را محاسبه می‌کنیم.

منافع محقق و محتمل:

منافع محقق و محتمل با توجه به قوانین عمومی کشور چالش‌های زیادی را به همراه دارد که جهت طرح این سرفصل‌ها باید با ظرأفت از برخی ظرفیت‌های حقوقی موجود در کشور استفاده کرد.

دوباره‌کاری‌ها:

خسارت ناشی از دوباره کاری‌هایی که به دلایل خارج از قصور طرف مدعی رخ داده است به کمک مستندات فنی و قراردادی برآورد می‌شود.

جرائم مالیاتی و بیمه:

جرائم مالیاتی و بیمه که به عدم انجام تعهدات قانونی کارفرما یا پیمانکار رخ می‌داده در این سرفصل‌ها محاسبه می‌شود.

شکایات نیروی انسانی و اشخاص ثالث:

شکایات نیروی انسانی و اشخاص ثالث که به دلایل مختلف قابل طرح و بررسی است.

خسارات ناشی از تسریع، اختلاف در احجام و محاسبات فنی، کاهش ارزش پول و ده‌ها سرفصل دیگر متناسب با شرایط پروژه‌ی شما شناسایی و برآورد می‌شود.

بعد از تعیین سرفصل‌ها به کمک روش‌ها مناسب کمی‌سازی خسارت انجام می‌شود و در نهایت نتایج در قالب ساختاری منسجم به صورت لایحه‌ی ضرر و زیان پروژه‌ی شما تهیه می‌شود.

لایحه ضرر و زیان شامل یک لایحه اصلی ضرر و زیان و پیوست‌های تفکیک شده هست که باتوجه به شرایط و وضعیت پروژه شما به صورت فیزیکی و نسخ نرم‌افزاری تهیه خواهد شد.

بعد از آماده‌سازی لایحه ضرر و زیان دفاع از این لایحه با توجه به شرایط حل اختلاف موجود در قرارداد از جمله مذاکره، صلح و‌سازی، داوری و دعوی دادگاهی انجام می‌شود.

• مدیران پروژه
• مدیران و کارشناسان برنامه ریزی و کنترل پروژه
• مدیران مالی و کارشناسان در سازمان های پروژه
• مدیران ویا کارشنان دفاتر فنی پروژه ها

این دوره بصورت آنلاین می باشد و  از 5 ام خرداد   1403  و در روزهای زوج  ،  در 6 جلسه 3 ساعته و  از ساعت 18 الی 21  برگزار خواهد شد 

شهریه دوره 900,000, 3 تومان می باشد . 

محمدعلی مجیدیان

مدیرعامل شرکت سامان ایده 

دانشجوی دکترای مهندسی صنایع  در دانشگاه صنعتی شریف 

لیسانس مهندسی صنایع و فوق لیسانس مدیریت پروژه از دانشگاه صنعتی شریف .

سابقه بیش از دو دهه ،  حضور در مگا پروژه های داخلی و بین المللی در صنایع مختلف به ویژه صنعت نفت و گاز و پتروشیمی و اخذ گواهینامه های متعدد بین المللی در حوزه مدیریت پروژه در حین همکاری با شرکت نفتی شل از مرکز آموزش های کاربردی SHELL GLOBLE SOLUTION  با مشارکت دانشگاه آکسفورد ، دانشگاه تورنتو ، نماینده رسمی شرکت مایکروسافت در لندن و...

• عضو هیئت علمی مدعو دانشگاه صنعت نفت در دوره MBA مدیریت پروژه 
• عضو هیئت علمی مدعو سازمان مدیریت صنغتی  در دوره MBA مدیریت پروژه و DBA
• مدرس دوره های مدیریت پروژه در شرکت راهبران پتروشیمی 
• مدرس مرکز آموزش های کاربردی دانشگاه صنعتی شریف 
• همکار پروژه های اجرایی معاونت پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف 
• همکار پروژه های اجرایی معاونت مشاوره سازمان مدیریت صنعتی 
• و...

برای  ثبت نام آنلاین دوره بر روی لینک زیر کلیک بفرمایید . این لینک شما را به سایت evand.com    هدایت خواهد کرد، در آنجا  امکان پرداخت امن را خواهید داشت   

برای ثبت نام آنلاین کلیک کنید

این دوره به صورت درون سازمانی و بر اساس تقاضای سازمان ها نیز برگزار می شود . برای کسب اطاعات کامل  با ما تماس بگیرید .

سامان ایده محل تلاقی دانش و تجربه